Opowiem Wam o CHAD

CHAD, dwubiegunówka, cyklofrenia i zaburzenia maniakalno-depresyjne lub zaburzenia dwubiegunowe to wszystko określenia jednej dolegliwości – choroby afektywnej dwubiegunowej. Jest to choroba przewlekła, w jej przebiegu występują różnego rodzaju epizody (mania, hipomania, depresja, subdepresja i stany mieszane) oraz okresy remisji. Obecnie medycyna wskazuje na jej podłoże genetyczne, a w patofizjologii choroba ta bardziej przypomina schizofrenię niż depresję nawracającą. Jest to choroba przewlekła o rokowaniach niepewnych. Jednak można zrobić wiele, aby była to tylko diagnoza, a nie wyrok!

OBJAWY MANII

Mania to stan chorobowy charakteryzujący się objawami fizjologicznymi i psychotycznymi (urojeniowymi). Do pierwszej grupy zaliczam przede wszystkim zmniejszoną potrzebę snu, aż do braku (sama kiedyś nie spałam blisko 3 doby!) oraz utratę potrzeby jedzenia np. ze względu na brak czasu. Objawy urojeniowe to odczuwanie megalomanii, poczucie nieśmiertelności, zdolności nadprzyrodzonych. Istotną cechą jest też brak zahamowań w zakresie kontaktów towarzyskich (np. ja powiedziałam kila rzeczy, których bardzo żałuję i zachowywałam się w absolutnie niewłaściwy i niestosowny sposób). Przypadkowy sex, nadużywanie alkoholu, narkotyków lub nawet kawy też często towarzyszą manii. Kolejna grupa objawów to zanik racjonalnego myślenia objawiający się lekkomyślnymi decyzjami, takimi jak zaciąganie kredytów, zakładanie firm lub wpadanie w kompulsywne zakupy. Człowiek w manii czuje się stosunkowo dobrze. Uważa się za niezniszczalnego, nieomylnego. Potrafi błyskawicznie podejmować decyzje, praca mózgu jest zdecydowanie przyspieszona, ale niekoniecznie rozsądna. To, co najważniejsze w ostrej manii, to fakt, że człowiek absolutnie nie ma kontaktu z rzeczywistością. Zachowania są nieadekwatne i nieprzewidywalne. Wyrzut adrenaliny do mózgu może być tak duży, że po ustaniu tego epizodu chory nawet nie pamięta niektórych swoich zachowań, podobnie jak to się dzieje pod wypływem środków odurzających. W tym wypadku środkiem odurzającym jest własny organizm. Jak dla mnie przerażające, ale niestety prawdziwe. Pozostałe objawy psychotyczne, jakie mogą pojawić się w manii to halucynacje, czyli urojenia dotyczące wybranego lub wszystkich zmysłów. U mnie występowały urojenia węchowe (wszystko mi śmierdziało) i smakowe (wszystko miało smak metalu). U innych mogą to być omamy słuchowe, wzrokowe lub dotykowe.

Objawy manii narastają bardzo szybko, o stanie chorobowym mówimy, gdy tylko się pojawi. Może potrwać od kilku dni do kilku miesięcy.

OBJAWY HIPOMANII

Hipomania to delikatna odmiana manii. Nastrój jest podwyższony, ale chory może samodzielnie funkcjonować i jego zachowania są na pozór logiczne. Występuje zmniejszona potrzeba snu, podwyższony napęd i wielowątkowość w mówieniu i/lub myśleniu.

OBJAWY SUBDEPRESJI

Subdepresja to delikatniejsza odmiana depresji o mniejszym nasileniu. Występują co najmniej dwa z trzech objawów głównych: nastrój depresyjny, utrata zainteresowań i przeżywania radości oraz zwiększona męczliwość. Stan ten nie zaburza całkowicie normalnego funkcjonowania, a jedynie utrudnia wykonywanie obowiązków. Dodatkowo mogą pojawić się objawy somatyczne, takie jak bóle głowy czy dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

OBJAWY DEPRESJI

W chorobie dwubiegunowej depresja to tylko jedna strona medalu. Objawia się spadkiem energii życiowej, wzmożoną sennością (w zwykłej depresji lub depresji nawracającej z reguły występują problemy z bezsennością), spowolnionym myśleniem, problemem z podejmowaniem decyzji, a nawet wykonywaniem prostych czynności życiowych typu wstanie z łóżka lub umycie głowy. Chory ma poczucie winy i zaniżoną samoocenę. Nastrój może ewoluować od nostalgicznego do katastrofalnego. Człowiek ma negatywny stosunek do samego siebie. Negatywnie ocenia przeszłość, przyszłość i teraźniejszość. Występuje brak aktywności towarzyskiej, obniżone libido lub całkowity jego spadek. Dochodzi do zaniedbań w dziedzinie żywienia, czemu często towarzyszy spadek lub wzrost wagi. Pojawiają się myśli samobójcze, a w ostrzejszych stanach nawet próby. Co ciekawe częściej do samobójstw dochodzi w epizodzie maniakalnym niż depresyjnym. Człowiek w depresji często rezygnuje z tego pomysłu, gdyż nie ma na nic siły, nawet na popełnienie zaplanowanego samobójstwa. W depresji umiarkowanej i ciężkiej prawie zawsze występują objawy somatyczne. Mogą pojawić się też urojenia (fałszywe przekonania) np. myśli prześladowcze lub omamy (spostrzeżenia zmysłowe powstające bez wystąpienia zewnętrznego bodźca) np. smakowe (jedzenie ma smak styropianu). O depresji mówimy, gdy obniżony nastrój i inne wymienione czynniki utrzymują się bezustannie przez co najmniej dwa tygodnie.

CZY KAŻDY CHORY NA CHAD MA MANIĘ I CIĘŻKĄ DEPRESJĘ?

Nie, wyróżniamy CHAD typu I (występuje depresja i mania), CHAD typu II (występuje hipomania i subdepresja) oraz stany mieszane.

LEKTURA DODATKOWA

Dla chcących wiedzieć więcej o chorobie, jej przebiegu, leczeniu i podłożu polecam wywiad z profesorem Piotrem Gałeckim opublikowany na stronie Serwisu Zdrowie: https://zdrowie.pap.pl/wywiad/psyche/kiedy-dobry-nastroj-jest-choroba